وبلاگ من

فال حافظ

اي حافظ شيرازي ! تو محرم هر رازي ! تو را به خدا و به شاخ نباتت قسم مي دهم كه هر چه صلاح و مصلحت مي بيني برايم آشكار سازي . براي شادي روح حافظ ، صلوات يا فاتحه اي نثار نماييم .

امروزه در خانه هر ايراني يك ديوان حافظ يافت مي‌شود. ايرانيان طبق رسوم قديمي خود در روزهاي عيد ملي يا مذهبي نظير نوروز بر سر سفره هفت سين و يا شب يلدا ، فال حافظ مي‌گيرند. براي اين كار ، يك نفر از بزرگان خانواده يا كسي كه بتواند شعر را به خوبي بخواند ابتدا نيت مي‌كند ، سپس به طور تصادفي صفحه‌اي را از كتاب حافظ مي‌گشايد و با صداي بلند شروع به خواندن مي‌كند. كساني كه ايمان مذهبي داشته باشند هنگام فال گرفتن فاتحه اي مي‌خوانند و سپس كتاب حافظ را مي‌بوسند، آنگاه با ذكر اورادي آن را مي‌گشايند و فال خود را مي‌خوانند.

شمس الدين محمد حافظ ملقب به خواجه حافظ شيرازي و مشهور به لسان الغيب از مشهورترين شعراي تاريخ ايران زمين است كه تا نام ايران زنده و پا برجاست نام وي نيز جاودان خواهد بود.

با وجود شهرت والاي اين شاعر گران مايه ، در خصوص دوران زندگي حافظ بويژه زمان به دنيا آمدن او اطلاعات دقيقي در دست نيست ولي مي گويند در حدود سال 726 هجري قمري در شهر شيراز به دنيا آمد است.

اطلاعات چنداني از خانواده و اجداد حافظ در دست نيست و ظاهراً پدرش بهاء الدين نام داشته و در دوره سلطنت اتابكان فارس از اصفهان به شيراز مهاجرت كرده است. شمس الدين از دوران طفوليت به مكتب و مدرسه روي آورد و آموخت .

حافظ در دوران جواني بر تمام علوم مذهبي و ادبي روزگار خود تسلط يافت.

او هنوز دهه بيست زندگي خود را سپري ننموده بود كه به يكي از مشاهير علم و ادب ديار خود تبديل شد. وي در اين دوره علاوه بر اندوخته عميق علمي و ادبي خود قرآن را نيز كامل از حفظ داشت و به همين دليل به حافظ لقب گرفت.

دوران جواني حافظ مصادف بود با افول سلسله محلي اتابكان فارس و اين ايالات مهم به تصرف خاندان اينجو درآمده بود. حافظ كه در همان دوره به شهرت والايي دست يافته بود مورد توجه امراي اينجو قرار گرفت و پس از راه يافتن به دربار آنان به مقامي بزرگ نزد شاه شيخ جمال الدين ابو اسحاق حاكم فارس دست يافت.

دوره حكومت شاه ابو اسحاق اينجو توأم با عدالت و انصاف بود و اين امير دانشمند و ادب دوست در دوره حكمراني خود كه از سال 742 تا 754 هجري قمري بطول انجاميد در عمراني و آباداني فارس و آسايش و امنيت مردم اين ايالت بويژه شيراز كوشيد.

حافظ از لطف امير ابواسحاق بهره مند بود و در اشعار خود با ستودن وي در القابي همچون (جمال چهره اسلام) و (سپهر علم و حياء) حق شناسي خود را نسبت به اين امير نيكوكار بيان داشت.

پس از اين دوره صلح و صفا امير مبارزالدين مؤسس سلسله آل مظفر در سال 754 هجري قمري بر امير اسحاق چيره گشت و پس از آنكه او را در ميدان شهر شيراز به قتل رساند حكومتي مبتني بر ظلم و ستم و سخت گيري را در سراسر ايالت فارس حكمفرما ساخت.

امير مبارزالدين شاهي تند خوي و متعصب و ستمگر بود. حافظ در غزلي به اين موضوع چنين اشاره مي كند :

راستي خاتم فيروزه بو اسحاقي ----- خوش درخشيد ولي دولت مستعجل بود

ديدي آن قهقهه كبك خرامان حافظ ----- كه زسر پنجه شاهين قضا غافل بود

لازم به ذكر است حافظ در معدود مدايحي كه گفته است نه تنها متانت خود را از دست نداده است بلكه همچون سعدي ممدوحان خود را پند داده و كيفر دهر و ناپايداري اين دنيا و لزوم رعايت انصاف و عدالت را به آنان گوشزد كرده است.

اقدامات امير مبارزالدين با مخالفت و نارضايتي حافظ مواجه گشت و وي با تاختن بر اينگونه اعمال آن را رياكارانه و ناشي از خشك انديشي و تعصب مذهبي قشري امير مبارزالدين دانست.

سلطنت امير مبارزالدين مدت زيادي طول نكشيد و در سال 759 هجري قمري دو تن از پسران او شاه محمود و شاه شجاع كه از خشونت بسيار امير به تنگ آمده بودند توطئه اي فراهم آورده و پدر را از حكومت خلع كردند. اين دو امير نيز به نوبه خود احترام فراواني به حافظ مي گذاشتند و از آنجا كه بهره اي نيز از ادبيات و علوم داشتند ، شاعر بلند آوازه ديار خويش را مورد حمايت خاص خود قرار دادند.

اواخر زندگي شاعر بلند آوازه ايران همزمان بود با حمله امير تيمور و اين پادشاه بي رحم و خونريز پس از جنايات و خونريزي هاي فراواني كه در اصفهان انجام داد و از هفتاد هزار سر بريده مردم آن ديار چند مناره ساخت رو به سوي شيراز نهاد.

مرگ حافظ احتمالاً در سال 971 هجري قمري روي داده است و حافظ در گلگشت مصلي كه منطقه اي زيبا و با صفا بود و حافظ علاقه زيادي به آن داشت به خاك سپرده شد و از آن پس آن محل به حافظيه مشهور گشت.