پرتقال ميوه‌اي از خانواده مركبات مي‌باشد. درخت آن هميشه سبز است و ارتفاع آن تا ۱۰ متر هم مي‌رسد.
ريشه پرتقال از جنوب شرقي آسيا (چين و هند) مي‌باشد و يك ميوه پيوندي است كه در دوران باستان احتمالاً با پيوند نارنگي و پوميلو پرورش داده شد. نوع ايراني Persian Orange كه ايتاليايي‌ها از قرن ۱۱ ميلادي كشت آن را در جنوب اروپا رايج كردند تلخ بود و جاي خود را از قرن ۱۵ ميلادي به نوع شيرين تر داد كه تاجران كشور پرتغال از هندوستان وارد و كشت كردند. براي همين هم در بسياري از زبان‌هاي دنيا (يوناني، تركي، ايراني، عربي، بلغاري، گرجي و زبان جنوب ايتاليا) امروزه هنوز لغت ميوه پرتقال با كشور پرتغال تشابه اسمي دارد. البته ريشه لغت انگليسي (Orange) از نارنگ (سانسكريت) آمده و هم‌ريشه واژه نارنج (فارسي) و واژه‌هاي مشابه در بسياري از زبان‌هاي ديگر از جمله ارمني، اسپانيايي، و عربي مي‌باشد. در بعضي زبانها هم (نظير هلندي و آلماني) آن را سيب چيني (بواسطه مبداء اين ميوه) مي‌خوانند.
خواص پرتقال در پيشگيري از سرطان
يك عدد پرتقال حاوي بيش از ۱۷۰ نوع مواد مغذي متفاوت است. بيشتر اين مواد مغذي خواص ضدالتهابي دارند، تومورها را نابود مي‌كنند و از تشكيل لخته‌هاي خوني پيشگيري مي‌كنند. مواد مغذي موجود در پرتقال به خصوص پوليفنول‌هاي آن خواص آنتي اكسيدانيِ بسيار قوي دارد، ضد ويروس و ضد آلرژي است و با سلولهاي سرطان زا مقابله ميكند.
نتايج پژوهش هاي متعدد نشان داده اند كه تركيبات آنتي اكسيداني پرتقال به پيشگيري از ابتلا به برخي از انواع سرطان ها مانند سرطان دهان، سرطان مري، سرطان معده و سرطان كولون و حنجره كمك زيادي مي كند. ويتامين C موجود در اين ميوه علاوه بر پيشگيري از ابتلا به اين بيماري باعث مي شود كه قدرت درماني برخي از اين سرطان ها بيشتر شود. براي اينكه خواص آنتي اكسيداني پرتقال چند برابر شود بهتر است علاوه بر مصرف آن روزانه يك فنجان نيز چاي سبز بنوشيد. آنتي اكسيدان هاي اين دو، دست به دست هم داده و سدي در برابر سرطان ها مي سازند.
خواص پرتقال در حفظ سلامت پوست و مو و مقابله با علائم پيري
مصرف آب پرتقال طبيعي سلامت پوست، مو و ناخن را تضمين ميكند. براساس نتايج پژوهش هاي متخصصان كه روي ۱۲هزار خانم ۱۷ تا ۴۵ ساله انجام شده است، آب پرتقال به دليل دارا بودن مقادير زيادي ويتامينC ، پتاسيم و اسيد فوليك، تاثير بسزايي در سلامت پوست، مو و ناخن دارد.
رنگدانه هاي زرد موجود در آب پرتقال با كاهش آسيب‌هاي ناشي از تابش نور خورشيد بر پوست ارتباط دارد و گفته مي‌شود كه قابليت انعطاف پذيري پوست را تقويت ميكند. يك ليوان ۲۰۰ ميلي ليتري آب پرتقال حاوي ۶۰ ميلي گرم ويتامين C است. به گفته كارشناسان مواد مغذي مهمي كه براي داشتن پوست، مو و ناخن سالم نياز است زماني كه در بخشي از رژيم غذايي انسان مصرف مي‌شوند، بيشترين تأثير را دارند.
معروفترين گونه اصلاح شده پرتقال در دنيا تامسون ناول مي‌باشد. بيروت، پايتخت لبنان نيز يكي از معروفترين مكان‌هاي پرورش آن درجهان مي‌باشد كه پرتغال بيروتي آن نيز معروف است.
پرتقال سرشار از ويتامين ث است. پرتقال درخت كوچكي است داراي برگهاي سبز و گلهاي سفيد، پوست پرتقال نارنجي رنگ، كمي ناصاف و ميوه آن بسته به انواع مختلف شيرين و ترش، زرد رنگ و يا قرمز مي‌باشد. پرتقال يكي از قديمي‌ترين ميوه‌هايي است كه بشر از آن استفاده مي‌كرده‌است و در حدود ۵۰۰ سال قبل از ميلاد مسيح كنفوسيوس از آن نام برده‌است. در حال حاضر بيشتر از ۲۰۰ نوع پرتقال در آمريكا كشت مي‌شود. پرتقال اوليه، كوچك، تلخ و پر از هسته بوده‌است كه در اثر تربيت مهندسي ژنتيكي و همچنين انتخاب نوع بهتر و كود كافي درشت تر و شيرين تر شده‌است. پرتقال ابتدا از چين به هندوستان برده شده و سپس آنجا به نقاط ديگر دنيا راه يافت.
تركيبات شيميايي
پرتقال يكي از غني‌ترين منابع ويتامين C مي‌باشد. البته بايد دقت كرد كه ويتامين C در اثر سرما و گرماي زياد از بين مي‌رود. اسانسي كه از گلهاي پرتقال گرفته مي‌شود بنام روغن نرولي Neroli Oil معروف است كه داراي بوئي بسيار مطبوع بوده و خيلي گران است و در عطر سازي از آن استفاده مي‌شود.
خواص پرتقال بر كاهش وزن ، لاغري و تناسب اندام
مصرف پرتقال بهترين درمان چاقي است و با مصرف آن كمبود املاح بدن برطرف و مقاومت طبيعي بدن زياد مي‌شود. افرادي كه چاق هستند، اگر رژيم پرتقال بگيرند، در رفع چاقي بسيار موثر است. در اين رژيم بايد چند روز پرتقال بخورند.
براي معالجه چاقي و گرفتن رژيم لاغري، يك عدد پرتقال و ۳ عدد ليمو را به برش‌هاي نازكي ببريد و آن را مدت ۱۰ دقيقه در نيم ليتر آب بجوشانيد. ۲ قاشق سوپ‌خوري عسل را به آن اضافه كنيد و دوباره ۵ دقيقه آن را بجوشانيد. بعد آن را صاف و بگذاريد سرد شود و هر روز ۳ استكان كوچك از آن را ميل كنيد.
خواص پرتقال در پيشگيري و درمان سرماخوردگي
به خاطر ميزان بالاي ويتامين C موجود در آن. چون باعث تقويت سيستم ايمني بدن مي شود. سلول هاي سيستم ايمني بدن مانند سربازهايي هستند كه از بدن مراقبت مي كنند و مانع از سرماخوردگي و بيماري هاي ويروسي ديگر مي شوند. اين ويتامين به طور مستقيم روي عفونت تاثير نمي گذارد اما علائم مربوط به آن را كاهش و تسكين مي دهد. توصيه مي كنيم از همين امروز روزانه يك عدد پرتقال نوش جان كنيد.
همين ميزان نصف نياز روزانه ي بدن ما به ويتامين C (60 ميلي گرم) را تامين مي كند. اگر آب پرتقال را ترجيح مي دهيد حتما خودتان در منزل اقدام به تهيه ي آن بكنيد. آب پرتقال هاي صنعتي حاوي ميزان زيادي قند افزوده هستند. توصيه مي كنيم بعد از گرفتن آب پرتقال آن را خيلي زود مصرف كنيد.
خواص پرتقال بر كاهش كلسترول بد خون
راديكال‌هاي آزاد باعث اكسيد شدن كلسترول خون مي‌شوند. در اين صورت كلسترول به جداره‌ي رگ‌هاي خوني مي‌چسبد و كم كم تبديل به جرم‌هايي مي‌شود كه در نهايت رگ‌ها را مسدود كرده و جلوي گردش خون را مي‌گيرد. متأسفانه زماني كه اين اتفاق مي‌افتد ايست قلبي يا سكته‌ي مغزي غير قابل اجتناب است. ويتامين C قادر است اثرات منفي راديكال‌هاي آزاد را خنثي كند براي همين مي‌تواند از اكسيد شدن كلسترول نيز پيشگيري كند.
برخي محققان علم پزشكي معتقدند اين استرول ها با محدود كردن جذب كلسترول در روده عمل مي‌كنند و به اين ترتيب باعث كاهش سطوح كلسترول در بدن مي‌شوند. مقادير كم استرول هاي گياهي به طور طبيعي در ميوه ها، سبزيجات، آجيل، محصولات دانه اي، غلات و حبوبات يافت مي‌شود.
خواص پرتقال در پيشگيري از سنگ كليه
آب پرتقال بهتر از ساير آب ميوه مركبات از تشكيل مجدد سنگ‌هاي كليه جلوگيري ميكند. سنگ كليه زماني تشكيل مي‌شود كه املاح معدني و ساير مواد موجود در ادرار به هم پيوسته به صورت رسوب درآيد. اين بيماري بسيار دردناك و ناراحت‌كننده است و عود ميكند.
با تغييرات غذايي مي‌توان تا حدي از تشكيل مجدد اين سنگ‌ها جلوگيري كرد همان طور كه سيترات پتاسيم عمل ميكند اما بسياري از افراد تحمل سيترات پتاسيم را ندارند چرا كه اثرات جانبي گوارشي در پي دارد. اين افراد بيشتر سيترات را از منابع غذايي‌شان به دست مي‌آورند و يكي از منابع مهم آن آب ميوه‌هايي مثل آب ليمو، گريپ‌فروت و آب پرتقال است.
در ميان اين آب ميوه‌ها، آب پرتقال بيش از همه سطوح سيترات را در ادرار بالا مي‌برد. اين به معني كاهش كريستاليزه شدن اسيد اوريك و اكسالات كلسيم و لذا كاهش تشكيل سنگ است.
خواص پرتقال در تقويت سيستم ايمني بدن
ويتامين C آنتي اكسيدان بسيار قوي و مهمي است كه راديكال‌هاي آزاد را خلع سلاح ميكند. متأسفانه آسيب‌هايي كه راديكال‌هاي آزاد به سلول و DNA مي‌رساند باعث ابتلا به سرطان مي‌شود. در عوض جذب ميزان زيادي ويتامين C خطر ابتلا به اين سرطان‌ها مانند سرطان كولون را كاهش ميدهد.
از اين گذشته ويتامين C از التهاب‌هايي كه همين راديكال‌هاي آزاد در بدن ايجاد مي‌كنند جلوگيري ميكند. براي همين مي‌تواند از شدت بيماري‌هاي التهابي مانند آسم، آرتروز و روماتيسم بكاهد. پس حواستان باشد براي كاهش التهاب سلول‌ها و آسيب‌هاي وارده به DNA ميزان ويتامين C بدنتان را بالا ببريد. مصرف پرتقال يكي از بهترين روش‌هاي پر كردن باك اين ويتامين مي‌باشد.
خواص پرتقال در پيشگيري از آب مرواريد
افرادي كه در روز كمتر از ۱۲۵ ميلي گرم ويتامين C دريافت مي كنند در مقايسه با افرادي كه بيش از ۵۰۰ ميلي گرم از اين ماده مغذي را به بدن شان مي رسانند، ۴ برابر بيشتر احتمال دارد كه چشمان شان به آب مرواريد دچار شود. جالب است بدانيد كه هر ۱۰۰ گرم ليمو و يا پرتقال متوسط ۵۳ تا ۵۴ ميلي گرم از اين ويتامين را داراست كه ميزان قابل توجهي بوده و به نظر مي رسد كه مرتب خوردن شان از ضخيم شدن عدسي چشم پيشگيري مي كند.
خواص آنتي اكسيداني پرتقال باعث كند شدن روند پيري سلول ها شده و براي ترميم جاي زخم بسيار موثر است. در واقع اين ميوه ي آبدار حاوي فلاونوئيدهاي بي شماري است كه باعث ارتقاي قدرت سيستم سلولي مي شود.
همچنين، رنگدانه هاي زرد موجود در پرتقال در كاهش تخريب هاي پوستي ناشي از نور آفتاب، افزايش انعطاف پذيري پوست، پيشگيري از بروز چين و چروك هاي پوستي و درخشندگي موها موثر است. به همين دليل پزشكان به افراد توصيه مي كنند مصرف يك ليوان آب پرتقال طبيعي را در برنامه غذايي روزانه خود بگنجانند. اين در حاليست كه مصرف آب پرتقال غير طبيعي با مواد افزودني هيچ تاثيري در سلامت پوست و مو ندارد.
خواص پرتقال در تقويت حافظه
در يك پژوهش علمي به افراد سالمي كه به‌طور متوسط ۶۷ سال داشتند به مدت ۸ هفته روزانه ۵۰۰ ميلي ليتر آب پرتقال داده شد و وضعيت حافظه، زمان عكس‌العمل و مهارت گفتاري‌شان پيش از شروع اين ۸ هفته و بعد از آن باهم مقايسه شد و در نهايت يك امتياز كلي به نام ((عملكرد جامع ادراكي)) برايشان محسوب گرديد. بعد از ۸ هفته ،اين افراد ۸ درصد بهبود كلي در عملكرد ادراكي و شناختي شان داشتند.
آب پرتقال منبع غني فلاونيدها و به‌ويژه زير رده‌اي از فلاونيدها به‌نام فلاوانون‌ها مي‌باشد.تحقيقات نشان ميدهد فلاونيدها با فعال‌سازي مسيرهاي سيگنال دهنده در هيپوكامپوس مغز، باعث تقويت حافظه مي‌شوند. در اين مطالعات براي اولين بار ثابت شد كه مصرف مرتب و مداوم آب پرتقال مي‌تواند روي ادراك و شناخت افراد سالمند تاثير مثبت داشته باشد.
ايجاد تغييرات ساده و كوچك در تغذيه روزانه مانند مصرف بيشتر ميوه‌جات و سبزيجات سرشار از فلاونيد ، فوايد چشمگير و واقعي روي سلامت مغز دارد. اين كشفي مهم براي تاكيد اين حقيقت است كه مواد خوراكي سرشار از فلاونيد نقشي اساسي در مقابله با نقص ادراك و شناخت در سنين بالا دارد.
تحقيقات نشان ميدهد ميوه‌ها و انواع سبزيها در پيشگيري از آرتروز موثر هستند. برخي كاروتنوئيدها يعني تركيباتي كه در برخي ميوه‌ها و انواع سبزي يافت مي‌شود، در پيشگيري از ابتلا به آرتروز موثر هستند.
كاروتنوئيدهاي خوراكي يعني مواد شيميايي كه عامل رنگ‌هاي نارنجي و زرد ميوه‌ها و سبزيها هستند، مي‌توانند به سبب داشتن خواص آنتي‌اكسيداني، التهاب را كاهش دهند. تحقيقات نشان ميدهد كه مصرف كاروتنوئيدها با خطر ابتلا به آرتروز ارتباط دارد و موجب كاهش بروز اين بيماري مي‌شود.
خواص پرتقال در تنظيم فشار خون و مقابله با افزايش فشار خون
افرادي كه فشار خونشان بالاست و براي كنترل آن دارو مصرف مي كنند، به احتمال زياد به دليل استفاده از داروهاي ضد فشار خون و يا به دليل بالابودن سديم در بدنشان، پتاسيم آنها از حد طبيعي (۵-۵/۳) پائين تر آمده و مشكلاتي در وضع سلامت آن به وجود مي آورد. اين بيماران بايد به طور مرتب پتاسيم خونشان را مورد آزمايش قرارداده و كاملاً زير نظر باشند.
البته درمان كمبود پتاسيم به طور مصنوعي امكان پذير است و با تجويز پزشك صورت مي گيرد، ولي اين بيماران بايد هميشه در تغذيه روزانه خود از موادغذايي حاوي پتاسيم بالا استفاده كنند. آب پرتقال سرشار از پتاسيم است و در يك ليوان بزرگ آب پرتقال حدود ۳۵۰ ميلي گرم پتاسيم وجود دارد.
ميوه هاي زرد مانند موز- انواع مركبات- زردآلو- هلو- انگور- خرما و طالبي نيز داراي پتاسيم فراوان هستند، ولي چون آب پرتقال كالري كمتري دارد مناسب تر است، زيرا مواد خوراكي كه كالري زياد توليد مي كنند براي مبتلايان به فشار خون مناسب نيستند.
محافظت از قلب و كاهش خطر بيماري هاي قلبي عروقي
آب پرتقال غني شده با استرول‌هاي گياهي به كاهش كلسترول بد يا ال. دي. ال و التهاب مربوط به بيماري قلبي كمك ميكند. بيماري قلبي به مشكلات مختلفي گفته مي‌شود كه عروق و عضلات قلب را تحت تأثير قرار مي‌دهند. از جمله اين بيماري‌ها فشار خون بالا و بيماري عروق كرونر هستند كه به ميزان قابل توجهي احتمال حمله قلبي يا سكته مغزي را افزايش مي‌دهند.
بر اين اساس بهترين راه مقابله با بيماري‌هاي قلبي از طريق ورزش و برخي تغييرات در رژيم غذايي ميسر مي‌شود اما متأسفانه اعمال اين تغييرات معمولاً براي مردم دشوار است در حالي كه برخي از آنها مانند نوشيدن يك ليوان آب پرتقال داراي استرول هاي گياهي نسبتاً ساده هستند در حالي كه فوائد زيادي در پيشگيري از بيماري‌ها دارند.
پرتقال حاوي انواع مختلفي از تركيبات آنتي اكسيداني به نام فلاونوئيدها( هسپرتين و نارينژنين) مي باشد كه از بروز بيماري هاي قلبي عروقي پيشگيري مي كند. نتايج پژوهش ها نشان مي دهد كه مصرف روزانه ي آب پرتقال باعث كاهش اكسايش چربي خون مي شود.
به عقيده ي محققان مواد غذايي سرشار از ويتامين C باعث كاهش خطر بيماري هاي قلبي عروقي مي شود. توصيه مي كنيم كه روزانه يك ليوان آب پرتقال ميل كنيد. توجه داشته باشيد كه آب پرتقال كنسانتره حاوي بيشترين ميزان فلاوونوئيدها است. اين تركيبات آنتي اكسيداني به ميزان زيادي در بخش سفيد پوست پرتقال و در جداره هاي آن قرار دارند.
مركبات حاوي فولات هستند كه براي كاهش ميزان هموسيستئين يكي از عوامل ابتلا به بيماري‌هاي قلبي عروقي را كاهش ميدهد.
پتاسيم موجود در اين ميوه ها به كاهش ميزان فشار خون كمك ميكند. براي همين جلوي مشكلات قلبي عروقي را مي‌گيرد.
ويتامينC ، كاروتنوئيدها و فلاوونوئيدهاي موجود در مركبات قادر هستند محافظ سلامت قلب و عروق ما باشند.
برچسب:
،
ادامه مطلب
بازدید:
